خودآگاهی چیست و چگونه آن را در خودمان تقویت کنیم؟

خودآگاهی یا (consciousness) شناختی است که ما از خودمان داریم و هر چه بیشتر خود رابشناسیم یک تصویر بسیار روشنی از ارزش ها و علایق و نیاز هایمان داریم.
همچنین خودآگاهی نوعی مهارت است که به افراد کمک میکند در رابطه با خودشان و نیازها و خصوصیت ها،هویتشان، نقاط قوت و ...  شناخت بیشتری کسب کنند است.

مطالعات نشان داده است که ضعف در شناخت از خود با افسردگی، اضطراب، احساس حقیر بودن اعتمادبه‌نفس پایین داشتن،احساس تنهایی، سومصرف مواد و... در ارتباط مستقیم دارد. پس برای پیشگیری از این بیماری ها باید به شناخت کافی از خود  برسیم. برای کسب آگاهی بیشتر و دریافت مشاوره فردی کلیک کنید.

خودآگاهی چیست؟

یکی از مهم ترین بحث های فلسفه ذهن و روانشناسی  خود آگاهی است. بنابراین خودآگاهی،دانش و درکی است که فرد از خودش دارد.
برخی از افراد درمورد راجع به جنسیت و سن و وضعیت مالی و شغلی صحبت هایی میکنند ولی از ویژگی هایی که مربوط به شخصیت و رفتارشان میباشد صیحبتی نمیکنند.
برای مثال؛اکثر افراد نمیدانند که از زندگی چه چیز هایی میخواهند و چه هدفی دارند و اولویت هایشان در زندگی چه چیز هایی است   که همه ی این موارد بخاطر ضعف در خود آگاهی شان میباشد.
اگر میخواهیم به مهارت های دیگر در زندگی دست بیابیم الزامی است که آگاهی درستی از خود داشته باشیم. پس افرادی که کارکرد سالمی دارند مسلما شناخت کافی از خود داشته اند.
این شناخت گاهی برای افراد کار بسیار سختی است که هر آنچه که هستند را ببینند و وقتی که دیدند درمقابل آن صبوری کنند.
زمانی که افراد به خود آگاهی برسند میفهمند که دراین زمان حال روحیشان چگونه است آیا در فشار روانی قرار دارند یا نه؟

خودآگاهی عمومی و خصوصی

خودآگاهی به دو روش بدست می آید

1-مقایسه ای که فرد بین خودش و دیگران انجام میدهد.

2-بازخورد هایی که دیگران به فرد میدهند.
پس با استفاده از این دوروش خود آگاهی را به عمومی و خصوصی تقسیم بندی کرده اند.

عمومی:این افراد از دیدی که دیگران راجع به آنها دارند آگاه هستند و بیشترین نگرانی شان(استقلال و هویت خودشان)میباشد و بیشتر خودشان را با معیارهای بیرون وفق میدهند.

خصوصی:این افراد از احساس هاسات درونی خودشان بسیار آگاه هستند و شناخت بسیار زیادی از خود دارند و میتواند به خوبی حال خود را بفهمند وبر اهداف خودشان تمرکز کنند. 

اجزاء خودآگاهی

مسلما هر رفتاری که ما داریم برخواسته از احساسات و فکر ودیدمان و همچنین باورها و اعتماد به نفس مان و... است.
داشتن خودآگاهی ارتباط مستقیم با موفقبت ها و شکست و همچنین ارتباطات ما دارد.

این مهارت شامل:
1. ویژگی‌ها و صفات خودرا بشناسیم.

2.توانایی‌ها، استعدادها و پیشرفت‌هایمان رابشناسیم.

3.تصویر واقع بینانه از خودمان داشته باشیم (خود پنداره)

برای اینکه ما خود واقعی مان را بشناسیم و آن را قبول کنیم و همچنین آن را با تصویری از ایده آل هایمان که دوستشان داریم در یک مسیر قرار بدهیم نیاز به مهارت خودآگاهی و تمرین زیاد داریم.

4.شناخت افکار، ارزش‌ها و باورها

ساختار ذهنی انسان ها را باورها و افکار وارزش ها شکل میدهند و با کمک این ساختار ذهنی اطلاعاتی که از پیرامون میگیریم را پردازش میکنیم و در خصوص دیگران، خودمان و محیط اجتماعی خود رفتار و قضاوت می‌کنیم. 

5.شناخت احساس رضایت و نارضایتی ما از خود و زندگی

برای تبدیل نقاط ضعف و شکست و اشتباهات و نارضایتی از زندگی به نقاط مثبت، بهترین کار "شناخت" آنها است وقتی آنهارا بشناسیم بیشتر توانایی بدست می آوریم تا آنهارا تغییر دهیم.

انواع خودآگاهی

1-خود فیزیکی: به تصویری که هر فردی از ظاهر خودش دارد را خود فیزیکی میگویند.آیا من از ظاهر خودم راضی هستم یا نه؟

2-خود جنسیتی: تصوری که فرد از هویت خود دارد و آنچه به آن تمایل دارد.آیا من از اینکه زن هستم یا مرد ، رضایت دارم یا ندارم.

3-خود اجتماعی: به تصوری که ما از جایگاه مان در اجتماع داریم گفته میشود. به اینگونه که فرد از خود میپرسد نظردیگران راجع به من چیست چگونه آدمی من را میبینند؟باید چه نقشی درجامعه داشته باشم؟رفتارمن با دیگران چگونه است و بالعکس.

4-خود معنوی: تصوری که فرد از باورها و اعتقاداتش دارد و این تصور به باورهایش معنا میبخشد.به عنوان مثال؛آیا به زندگی کردن بعد از مرگ اعتقاد دارم یا نه؟

5-خود تاریک: جنبه خاصی از خود است که در برگیرنده اسرار ماست. چون دوست نداریم فاش شود معمولا انرژی زیادی برای مخفی نگه داشتن آن صرف می‌کنیم.

6-خود آرمانی: بخشی از وجود ماست که می‌خواهیم به آن برسیم. مدام در این فکر هستیم که چگونه به نظر می‌آییم؟ مدام زندگی خود را با زندگی دیگران مقایسه میکنیم و بعد در ذهنمان یک تصویر دیگری از خود میسازیم که علاقه داریم به آن برسیم.

7-خود واقعی: خود واقعی در درون ما وجود دارد. و ما آن را بسیار خوب میشناسیم  ولی برخی افراد هم هستند که از آن بی خبرند. و گاهی افراد هم این خود واقعی شان را در درون خود پنهان میکنند تا دیگران آن را نبینند زیرا فکر میکنند اگر دیگران خود واقعی آن هارا بشناسند آنها را ترک خواهند کرد.

ویژگی های افراد با خودآگاهی بالا 

برای خود ارزش قائل اند.
انتقادپذیرند.
به ارزش ها و اعتقاداتشان بسیار آگاهند و از آن دفاع می‌کنند.
احساس خشنودی و رضایت میکنند.
در مقابل فشار و ضربه‌های روانی اجتماعی مقاومت بیشتری دارند.
دیگران را سرزنش ‌یا تحقیر نمیکنند و به همه احترام میگذارند.
مثبت اندیش اند.
در بسیاری از امور همکاری و مشارکت بالایی دارند.
از مشورت با دیگران و افراد صاحب نظر استقبال می‌کنند.
خصوصیات مثبت و توانایی و استعدادهای خود را به خوبی می‌شناسند و به آنها افتخار می‌کنند.
خصوصیات منفی و نقاط ضعف خود را می‌شناسند، می‌پذیرند و تلاش میکنند آنهارا اصلاح کنند.
موفقیت‌ها و شکست‌های خود را می‌شناسند، به موفقیت‌هایشان افتخار می‌کنند و از شکست‌هایشان درس می‌گیرند.
به خودشان احترام میگذارند.
برای رسیدن به اهداف خود تلاش بسیار می‌کنند.
مسئولیت کارها و رفتارهای خود را می‌پذیرند.

تمرین‌هایی برای افزایش خودآگاهی

امروزه بدست آوردن شناخت و خودآگاهی نیازمند دانش و روش است.که دراینجا چند مورد را بیان خواهیم کرد.

تمرین اول

به سوالات زیر پاسخ دهید: 
شما دوست دارید کدام یک از ویژگی هایتان تغییر کند؟
کدام یک از ویژگی ظاهری شما به والدینتان شباهت دارد؟ 

تمرین دوم

یک کاغذ و قلم بردارید و خودتان را جای سوم شخص قرار بدهید و از بیرون به خودتان نگاه کنید و خود را توصیف کنید.
به عنوان مثال؛مردی است قد بلند،خوشتیپ،ورزشکار،مدرک تحصیلی...
فقط سعی تکنید این تمرین را در ۵ دقیقه با سرعت هرچه تمام تر انجام دهید و بعد از آن دوباره خودتان را جای اول شخص بگذارید و توصیف کنید.
مثال؛من مردی قد بلند هستم،ورزشکارم،خوشتیپم....

تمرین سوم

اسم دونفر که از نظر شما بهترینند را بنویسید و ویژگی های مثبتشان را یاد داشت کنید و خودتان را با آنها مقایسه کنید و بعد بنویسید که دوست دارید کدام ویژگی های شما شبیه به آنها شود.

تمرین چهارم

نام چند نفر (مثل یک معلم یا استاد، همکار، یکی از والدین، فرزندان، خواهر یا برادر خود و...) را یادداشت کنید و به صورت مختصر بنویسید که نوع برخوردتان با هرکدام چگونه است.مثلا؛آیا با پدرم احساس آرامش میکنم یا نه؟وقتی با خواهرم حرف میزنم از چه کلمه هایی استفاده میکنم؟و....

تمرین پنجم

گاهی اوقات از خود بپرسید: 
چه چیزهایی برای من ارزشمند هستند و به چه چیزهایی معتقدم؟دوست دارم شبیه به چه کسی باشم؟ 

تمرین ششم

خودتان را در ویژگی های زیر توصیف کنید.حدودا دوجمله بس است.
روانی، اجتماعی، خانوادگی، هویتی، اقتصادی، فیزیکی/جسمانی

جهت کسب اطلاعات بیشتر و ارتباط با مشاور آنلاین گپچه با ما در ارتباط باشید.

بیشتر بخوانید:

ساپیوسکشوال چیست و اشخاص ساپیوسکشوال چه ویژگی هایی دارند ؟

برقراری ارتباط با افراد از طريق تکنیک های ناخودآگاه

​نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.