درمان بیش فعالی کودک بدون دارو

هنگامی که پزشک تشخیص دهد کودکی مبتلا به اختلال بیش فعالی (ADHD) میباشد ، والدین اغلب نگران این هستند که چگونه فرزندشان را درمان کنند لازم بذکر است که بگوییم؛ ADHD با درمان مناسب قابل مدیریت است و گزینه‌های درمانی زیادی وجود دارد و اما اینکه کدام روش برای درمان بیش فعالی کودک تان بهترین گزینه است در واقع بستگی به کودک و خانواده او دارد.

بهترین توصیه این است که والدین و تمامی افرادی که در زندگی کودک نقش دارند با هم همکاری داشته باشند اعم از ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، درمانگران، معلمان، مربیان و سایر اعضای خانواده. برای درمان بیش فعالی کودک و ارتباط با مشاور کودک کلیک کنید.

درمان بیش فعالی کودکان بدون دارو و با رفتار درمانی

برای کودکان مبتلا به ADHD کمتر از 6 سال، آکادمی اطفال آمریکا (AAP) آموزش والدین در مدیریت رفتار را به عنوان اولین قدم در درمان، قبل از درمان با دارو توصیه می کند.
برای کودکان 6 سال و بالاتر، توصیه‌ها شامل دارو درمانی و رفتار درمانی همزمان میباشد.

آموزش والدین در رابطه با مدیریت رفتار برای کودکان تا 12 سال و انواع دیگر رفتار درمانی و آموزش برای نوجوانان است ؛ مدارس نیز می توانند بخشی از درمان باشند ، توصیه های AAP همچنین شامل اضافه کردن مداخله رفتاری کلاس درس و پشتیبانی مدرسه است. درباره اینکه چگونه محیط مدرسه می تواند بخشی از درمان باشد ، در ادامه مطلب بیشتر توضیح خواهیم داد.

برنامه های درمانی خوب شامل ؛ نظارت دقیق بر این است که آیا درمان به رفتار کودک کمک می کند یا نه، همچنین در صورت نیاز تغییرات لازم را در طول مسیر ایجاد می کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره در مورد توصیه های روانشناسان با تجربه ، برای درمان اختلال ADHD  به وبسایت روانشناسی آنلاین گپچه مراجعه کنید.

رفتار درمانی از روش های درمان بیش فعالی کودک است که مخصوص والدین میباشد ، نوع رفتار والدین  نه تنها بر توانایی کودک برای درس خواندن تاثیر میگذارد بلکه بر روابط کودک با خانواده و سایر کودکان نیز تأثیر می گذارد.

کودکان مبتلا به ADHD اغلب رفتارهایی از خود نشان می دهند که می تواند برای دیگران بسیار مخرب باشد ؛ رفتار درمانی یک گزینه درمانی است که می تواند به کاهش این رفتارها کمک کند ؛ شروع روش رفتار درمانی به محض تشخیص ، غالبا مفید واقع میشود .

بیشتر بخوانید : ترساندن کودکان چه عوارضی به دنبال خواهد داشت؟

رفتار درمانی برای درمان بیش فعالی شامل موارد زیر میباشد :

- آموزش والدین در مدیریت رفتار
- رفتار درمانی با کودکان
- مداخلات رفتاری در کلاس درس 
این رویکردها را می توان با هم استفاده کرد. 

برای کودکانی که در برنامه‌های دوران کودکی شرکت می‌کنند، معمولاً اگر والدین و مربیان با یکدیگر برای کمک به کودک همکاری کنند، بسیار مؤثرتر است.

اهداف رفتار درمانی :

یادگیری یا تقویت رفتارهای مثبت و حذف رفتارهای ناخواسته یا مشکل ساز .

درمان کودکان بیش فعال کمتر از 6 سال: 

برای کودکان خردسال مبتلا به ADHD، رفتار درمانی اولین قدم مهم قبل از مصرف دارو است زیرا: آموزش ها به والدین در زمینه مدیریت رفتار و مهارت ها و راهکارهایی برای کمک به فرزندشان کمک میکند ؛ و اما درمورد مصرف دارو باید گفت : کودکان خردسال نسبت به کودکان بزرگتر عوارض جانبی بیشتری از داروهای ADHD دارند.

اثرات طولانی مدت داروهای ADHD بر کودکان خردسال به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
متخصصان برای کودکان 6 سال و بالاتر ترکیب درمان دارویی با رفتار درمانی را توصیه می کند.

داروها برای درمان ADHD :

دارو می تواند به کودکان کمک کند تا علائم ADHD خود را در زندگی روزمره مدیریت کنند و به آنها کمک کند رفتارهایی را که باعث ایجاد مشکلات با خانواده، دوستان و مدرسه می شود، کنترل کنند.

دارو هایی که برای درمان ADHD در کودکان زیر 6 سال مورد تایید FDA هستند ، عبارتند از :

- محرک ها شناخته شده ترین و پرمصرف ترین داروهای ADHD هستند ؛ بین 70 تا 80 درصد از کودکان مبتلا به ADHD هنگام مصرف این داروهای سریع الاثر علائم ADHD کمتری دارند.
داروهای غیر محرک برای درمان ADHD در سال 2003 تایید شدند و آنها به سرعت محرک ها عمل نمی کنند ، اما اثر آنها می تواند تا 24 ساعت ادامه داشته باشد.
- داروها می توانند بر کودکان تأثیر متفاوتی بگذارند و می توانند عوارض جانبی مانند کاهش اشتها یا مشکلات خواب داشته باشند ، یک کودک ممکن است به یک دارو خوب پاسخ دهد، اما به داروی دیگر نه .

- طبق توصیه ی  AAP : پزشک متخصص باید دوز دارو را برای یافتن تعادل مناسب بین فواید و عوارض جانبی مشاهده و تنظیم کند ؛ برای والدین بسیار مهم است که با پزشک و روانشناس فرزندشان همکاری کنند تا دارویی را که برای فرزندشان بهترین کارایی را دارد پیدا کنند.

- محرک هایی مانند ریتالین و آدرنال اغلب برای ADHD تجویز می شوند، اما ممکن است بهترین گزینه برای کودک شما نباشند - و مطمئنا تنها راه درمان هم نیستند.

- داروهای ADHD ممکن است به کودک شما کمک کند که بهتر تمرکز کند یا حداقل برای مدت کوتاهی ثابت بنشیند ؛ در کوتاه مدت، دارو تمام مشکلات را حل نمی کند یا علائم ADHD را به طور کامل از بین نمی برد.

- علاوه بر این، نگرانی هایی در مورد اثراتی که این داروهای قوی ممکن است بر مغز در حال رشد کودک داشته باشند، وجود دارد ؛ عوارض جانبی ، مانند : تحریک پذیری، از دست دادن اشتها و بی خوابی ، نیز می تواند مشکل ساز باشد.

نتیجه نهایی : دارو یک ابزار است ، نه یک درمان 

- واکنش هر فردی به داروهای ADHD متفاوت است. برخی از کودکان بهبود قابل توجهی را تجربه می کنند در حالی که برخی دیگر تسکین کمی را تجربه می کنند ؛ عوارض جانبی نیز از کودکی به کودک دیگر متفاوت است و برای برخی از مزایای آن بسیار بیشتر است ، از آنجایی که واکنش هر فرد متفاوت است پس یافتن دارو و دوز مناسب زمان‌بر است.
دارو ها برای ADHD  یا بیش فعالی کودکان ، زمانی که با سایر درمان ها ترکیب شود موثرتر است.

- داروی ADHD همیشه باید به دقت تحت نظر باشد. دارو برای ADHD چیزی فراتر از مصرف یک قرص و فراموش کردن آن است. پزشک کودک شما باید عوارض جانبی را تحت نظر داشته باشد، خلق و خوی کودک شما را بررسی کند و دوز را بر اساس آن تنظیم کند ؛ زمانی که داروی ADHD به دقت کنترل نشود، تاثیر کمتری دارد و خطرناک‌تر است.

- اگر تصمیم دارید که فرزندتان دارو مصرف کند، به این معنا نیست که او باید برای همیشه دارو مصرف کند. اگرچه استفاده مکرر از هر دارویی بی خطر نیست ، ولی اگر حس کردید همه چیز خوب پیش نمیرود، می توانید با خیال راحت تصمیم بگیرید که درمان ADHD کودک خود را با دارو متوقف کنید.
اگر می خواهید فرزندتان مصرف دارو را متوقف کند، حتماً به پزشک خود در مورد برنامه های خود بگویید و با او همکاری کنید تا دارو را به آرامی کاهش دهید.

بیشتر بخوانید: سندروم آسپرگر چیست + نشانه های اختلال آسپرگر و راههای درمانی آن

درمان بیش فعالی در منزل

- شما به عنوان والدین تاثیر زیادی در درمان فرزندتان دارید ؛ شواهد نشان می‌دهد که خوردن یک رژیم غذایی سالم، ورزش زیاد و انتخاب‌های روزانه هوشمندانه‌تر می‌تواند به فرزند شما در مدیریت علائم ADHD کمک کند ؛ این بدان معنی است که کودک شما می تواند درمان ADHD را از امروز در خانه شروع کند.

تاثیرات ورزش در درمان ADHD :

ورزش یکی از ساده ترین و موثرترین راه ها برای کاهش علائم ADHD است ؛ فعالیت بدنی بلافاصله سطح دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین را در مغز افزایش می دهد که همگی بر تمرکز و توجه تأثیر می گذارند ، به این ترتیب ؛ ورزش و داروهای ADHD مانند : ریتالین و آدرنالین به طور مشابه عمل می کنند اما برخلاف داروهای ADHD ، ورزش نیازی به نسخه ندارد و عوارض جانبی نیز ندارد.
فعالیت هایی که نیاز به توجه دقیق به حرکات بدن دارند، مانند رقص، ژیمناستیک، هنرهای رزمی و اسکیت بورد، برای کودکان مبتلا به ADHD بسیار مفید هستند ؛ ورزش های تیمی نیز برای آنها انتخاب خوبی میباشد .

تاثیر "فضای سبز" در درمان بیش فعالی کودکان

مطالعات نشان می دهد که گذراندن وقت در طبیعت می تواند علائم ADHD را در کودکان کاهش دهد ؛ در صورت امکان ، فرزندتان را تشویق کنید که هر روز حداقل 30 دقیقه بیرون بازی کند.

اهمیت خواب در درمان ADHD

خواب با کیفیت و منظم می تواند علائم ADHD را تا حد زیادی بهبود ببخشد ؛ با این حال ، بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD در خواب شبانه مشکل دارند. گاهی اوقات این مشکلات خواب به دلیل داروهای محرک است ، که کاهش دوز دارو یا قطع دارو مشکل را کاملا حل می کند.
با این حال، درصد زیادی از کودکان مبتلا به ADHD که داروی محرک مصرف نمی کنند نیز با مشکل خواب مواجه هستند ، اگر فرزند شما یکی از آنهاست ، نکات زیر ممکن است به شما کمک کند.

1. یک برنامه منظم قبل از خواب تنظیم کنید (و اجرا کنید).

2. اگر صدای پس‌زمینه کودک شما را بیدار نگه می‌دارد، یک دستگاه صوتی یا یک پنکه را امتحان کنید.

3. تمام وسایل الکترونیکی (تلویزیون، کامپیوتر، بازی های ویدیویی، آیفون) را حداقل یک ساعت قبل از خواب خاموش کنید.

4. فعالیت بدنی را در عصر محدود کنید.

5. وعده‌های غذایی یا میان‌وعده‌های معمولی را با فاصله کمتر از سه ساعت برنامه‌ریزی کنید ؛ این به ثابت نگه داشتن قند خون کودک شما کمک می کند، تحریک پذیری را به حداقل می رساند .

6. سعی کنید در هر وعده غذایی یا میان وعده کمی پروتئین و کربوهیدرات مصرف کند ؛ این غذاها به کودک شما کمک می کند تا هوشیاری بیشتری داشته باشد و در عین حال بیش فعالی را کاهش دهد.

7. سطح روی، آهن و منیزیم فرزندتان را بررسی کنید زیرا اکثر کودکانی که دچار بیش فعالی هستند کمبود مواد معدنی نام برده را دارند ؛ افزایش سطح آنها ممکن است به کنترل علائم ADHD کمک کند.

افزایش آهن ممکن است بسیار برای اینگونه کودکان مفید باشد ؛ طبق مطالعات انجام شده دریافتیم ؛ مکمل آهن تقریباً به اندازه مصرف داروهای محرک علائم را بهبود می بخشد.

8. اسیدهای چرب امگا 3 بیشتری را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید ؛ مطالعات نشان می دهد که امگا 3 باعث کاهش بیش فعالی و تکانشگری و افزایش تمرکز در کودکان (و بزرگسالان) مبتلا به ADHD می شود. 

امگا 3 در ماهی سالمون، ماهی تن، ساردین و برخی از تخم مرغ های غنی شده و محصولات شیر یافت می شود ؛ با این حال، ساده ترین راه برای افزایش امگا 3 ، مصرف کودکتان از طریق مکمل های روغن ماهی است.

مشاوره درمان بیش فعالی

اگرچه راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید در خانه به کودک مبتلا به ADHD کمک کنید، ممکن است بخواهید در این راه به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. متخصصان ADHD می توانند به شما در ایجاد یک برنامه درمانی موثر برای فرزندتان کمک کنند ؛ از آنجایی که ADHD به ترکیبی از درمان ها و استراتژی ها بهترین پاسخ را می دهد ، مشاوره با چندین متخصص توصیه می شود.

نکاتی برای والدین در درمان بهتر بیش فعالی

پیشنهادات زیر ممکن است به رفتار و درمان بهتر کودک شما کمک کند :

- یک روال ایجاد کنید یعنی ؛ سعی کنید هر روز ، از زمانِ بیدار شدن تا زمانِ خواب برنامه یکسانی را دنبال کنید.

- فرزندتان را تشویق کنید که هر روز کیف مدرسه، لباس و اسباب بازی ها را در یک مکان قرار دهد تا احتمال گم شدن آنها کمتر شود.

- عوامل حواس پرتی را مدیریت کنید یعنی : وقتی فرزندتان در حال انجام تکالیف است، تلویزیون را خاموش کنید، سر و صدا را محدود کنید و یک فضای کاری تمیز فراهم کنید.

- انتخاب ها را محدود کنید برای اینکه فرزندتان احساس غرق شدن یا تحریک بیش از حد نداشته باشد، فقط چند گزینه را انتخاب کنید. به عنوان مثال، از آنها بخواهید بین این لباس یا آن لباس، این غذا یا آن یکی، یا این اسباب بازی یا آن ، یکی را انتخاب کند.

- وقتی با فرزندتان صحبت می کنید واضح و مشخص باشید ، با توصیف آنچه شنیده اید به فرزندتان بفهمانید که به او گوش می دهید و هنگامی که آنها نیاز به انجام کاری دارند از دستورالعمل های واضح و مختصر استفاده کنید.

- به فرزندتان کمک کنید برنامه ریزی کند ، کارهای پیچیده را به مراحل ساده تر و کوتاه تر تقسیم کنید. برای کارهای طولانی، شروع زودهنگام و استراحت کردن ممکن است به کاهش استرس کمک کند.

- از پاداش ها دادن به کودک استفاده کنید ، از یک نمودار برای فهرست کردن اهداف و ردیابی رفتارهای مثبت استفاده کنید ، سپس با گفتن به او یا پاداش دادن به تلاش‌های او به روش‌های دیگر، به فرزندتان بگویید که خوب عمل کرده است. مطمئن شوید که اهداف واقع بینانه هستند و قدم های کوچک مهم هستند!

- انضباط موثر به جای سرزنش، فریاد زدن یا کتک زدن، از راهنمایی های موثر، وقفه های زمانی یا حذف امتیازات به عنوان پیامدهای رفتار نامناسب استفاده کنید.

- فرصت های مثبت ایجاد کنید ، کودکان مبتلا به ADHD ممکن است موقعیت های خاصی را استرس زا ببینند ؛ پیدا کردن و تشویق فرزندتان به کارهایی که به خوبی انجام می دهد مانند : ورزش، هنر، موسیقی یا بازی ، همگی میتواند به ایجاد تجربیات مثبت کمک کند.

- یک سبک زندگی سالم ارائه دهید ؛ غذای مغذی، فعالیت بدنی زیاد و خواب کافی مهم هستند ، آنها می توانند به جلوگیری از بدتر شدن علائم ADHD کمک کنند.

بیشتر بخوانید: نحوه رفتار با کودک پنج ساله و نکات طلایی که والدین باید بدانند​

بیش فعالی در بزرگسالان

یک سوم کودکان مبتلا به بیش فعالی تا بزرگسالی نیز به این بیماری دچار هستند ؛ درمان برای بزرگسالان می تواند شامل دارو، روان درمانی، آموزش یا ترکیبی از درمان ها باشد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد تشخیص و درمان بیش فعالی و اختلال رفتاری در کودکی و بزرگسالی میتوانید به وبسایت گپچه مراجعه کنید.