فرسودگی شغلی یعنی چه؟ و راههای پیشگیری و درمان آن چیست؟

افرادی که بطور مداوم استرس دارند قطعا دچار سرخوردگی و درماندگی خواهند شد و همچنین در شغل خود نیز دچار فرسودگی شغلی میشوند و حتما باید راهی برای رفع استرس خود پیدا کنند تا دوباره امیدوار شوند.

درواقع میتوان گفت: استرس داشتن در زمان های طولانی و پی در پی باعث میشود که فرد از نظر جسم و روح و ذهن احساس فرسودگی کند و فرد حس کند به او فشار زیادی وارد میشود از این رو، توانایی پاسخ به خواسته های همیشگی خود را ندارد و شوق و انگیزه کافی برای انجام کارهایی که به آن علاقه داشته را از دست داده است که به این حالت فرسودگی شغلی میگویند.

فرسودگی شغلی باعث میشود که فرد انرژی اش افت کند و سود کمتری در انجام کارهایش بدست آورد و بسیار نا امید و منفی نگر و زود رنج شود و با خود فکر کند هیچ چیزی برای از دست دادن برایش باقی نمانده است.

جهت ارتباط با مشاوره شغلی گپچه در این لینک در تماس باشید.

فرسودگی شغلی از چه جهت هایی بر زندگی افراد تاثیر منفی میگذارد؟

تاثیرات منفی فرسودگی شغلی از همه جهت در زندگی افراد وارد میشوند از جمله:

- محیط کار
- خانه و محیط زندگی
- روابط اجتماعی فرد
- بدن؛ سیستم ایمنی بدن فرد بسیار ضعیف میشود و مقاومت بدن فرد را در برابر بیماری هایی همچون؛ سرماخوردگی و آنفولانزا کمتر میکند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با نشانه های شغل نامناسب کلیک کنید.

نشانه های فرسودگی شغلی چیست؟

اگر احساس میکنید که:

- تمامی روزها برایتان روز بدی میباشند.

- توجه به شغل و زندگیتان کاری بیهوده به نظر میرسد و انرژی تان را میگیرد.

- احساس خستگی مداوم 

- کارهایی که در طول روز انجام میدهید به نظرتان خسته کننده و کسل آور هستند.

- احساس میکنید کارهایی که انجام میدهید برای دیگران بی ارزش به نظر می آید و آنها سپاسگذاری نخواهند کرد.

- احساس میکنید تحت فشار زیادی هستید و به سختی از رختخواب بلند میشوید و توانایی بدنی تان کم شده است.

- احساس ناکامی میکنید و نسبت به خود شکاک میشوید.

- انزوا طلب شده اید و احساس تنهایی میکنید.

- کمتر احساس رضایت دارید و بدبین و منفی نگر شده اید.

- دیگر دوست ندارید مسئولیت کاری را به عهده بگیرید.

- تصمیم دارید به سمت مصرف مواد و یا الکل بروید.

- کارهایتان را با تاخیر و به سستی انجام میدهید.

- انگیزه کافی برای زندگی و انجام کارها را ندارید.

- سردرد و بدن دردتان بیشتر شده است.

- در خواب و اشتهای شما اختلال ایجاد شده است. 

اگر علائم بالا را در خود احساس کردید ابتدا سعی کنید استرس خود را کمتر کنید، زیرا با این کار خود را از یک شکست بزرگ نجات داده اید ولی اگر به آن توجه نکنید و جدی نگیرید قطعا مشکلات بزرگتری را متحمل خواهید شد؛ توصیه ما به شما عزیزان کمک گرفتن از مشاوران و روانشناس آنلاین و با تجربه‌ی وبسایت روانشناسی گپچه میباشد.

مراحل فرسودگی شغلی کدامند؟

فرسودگی شغلی دارای 5 مرحله میباشد که اگر هر یک مرحله از مراحل ذکر شده به طول بیانجامد و علائم شدید تر شوند سبب میشود که فرد وارد مرحله بعدی که بسیار حادتر است بشود، مراحل عبارتند از؛

1- مرحله ماه عسل:

در این مرحله فرد حس شادی و خوشحالی نسبت شغل خود دارد و احساس هیجان و شوق و غرور دارد، ولی اگر سازمان به احساسات فرد توجه نکند وارد مرحله بعدی خواهد شد.

2- فرد با کمبود سوخت مواجه میشود:

 در این مرحله فرد از شغل خود ناراضی میشود وخواب و بیداری او بهم میریزد و خستگی زیادی را در خود احساس میکند و کارایی او کمتر میشود، پر خوری میکند و ممکن است به طرف مصرف مواد مخدر یا الکل برود.

3- شدت گرفتن علائم مزمن یا قدیمی:

در این مرحله علائم بیماری های کهنه در بدن فرد بیشتر خود را نشان میدهند و فرد به کمک دیگران نیاز دارد: علائمی مانند؛
- بیماری های جسمی 
- احساس خستگی و فرسودگی
- عصبانیت و خشم
- افسردگی و اضطراب

4- مرحله بحران:

اگر مرحله سوم برای فرد طولانی شود و علائم آن شدید تر شوند فرد به این مرحله وارد میشود که به آن مرحله ی بحران میگویند؛ فرد تصور میکند که در حق او بی انصافی کرده اند و نسبت به خود دچار شک و منفی نگری و بدبینی میشود و از لحاظ جسمی ممکن است دچار سردرد و معده درد، فشار خون بالا و بی خوابی های شبانه شود.

5- مرحله برخورد با دیوار:

در این مرحله فرد بخاطر از دست دادن تمام توانایی خود در برابر این فشار های روانی ممکن است شغل خود را از دست بدهد گاهی نیز ممکن است در این مرحله فرد برخی از علائم و بیماری های جسمی اش از بین بروند ولی به  تغییرات فیزیولوژیکی دیگری دچار شود که نتواند به راحتی از آنها عبور کند.

علت بوجود آمدن فرسودگی شغلی یا کار زدگی چیست؟

- فرسودگی شغلی گاهی نشآت گرفته از درون و گاهی بیرون افراد میباشد، اینکه افراد متاهل باشند یا مجرد هم تاثیر بسیار زیادی بر فرسودگی شغلی آنها دارد و درصد مبتلا شدن افرادی که متاهل هستند به فرسودگی شغلی خیلی کمتر از افراد مجرد میباشد زیرا متاهل ها از سوی همسر و فرزندان مورد حمایت و محبت قرار میگیرند ولی مجردها چنین حمایتی را ندارند.

- یکی دیگر از علل فرسودگی شغلی افراد، شیوه ی مدیریت و اخلاق و برخورد سرپرستان و مدیران با نیروهای کار میباشد؛ بدین معناست که مدیران و سرپرستانی که برخورد درستی با کارمندان خود ندارند و با آنها به سردی و خیلی خشک رفتار میکنند و شرایط آنها را درک نمیکنند باعث میشوند که کارمندان دچار فرسودگی شغلی شوند که این مسئله به ضرر مدیران نیز میباشد زیرا درآمد و بهره وری آنها بسیار پایین می آید.

- از دیگر علل فرسودگی شغلی میتوان به این مسئله اشاره کرد که فرد با خود فکر میکند که در طول روز بسیار کار میکند و زحمت میکشد ولی کسی برایش ارزش قائل نمیشود، حال این فرد میتواند کارمند یک اداره باشد یا مادری که شبانه روز در خانه زحمت میکشد و مدیریت تمامی امور منزل را به عهده دارد.

- اگر فرد کارمند کار خود را به نحو احسنت انجام دهد ولی از سوی مدیران پاداشی دریافت نکند باعث دلزدگی و فرسودگی شغلی در او میشود.

- کار کردن فرد در محیط و شرایط پر فشار و دشوار

- گاهی فرد انتظارات بیش از اندازه از مدیران خود دارد که در صورت دریافت نکردن آنها دچار فرسودگی شغلی میشود.

- اگر بیشترین مسئولیت ها بر عهده ی فرد گذاشته شوند و دیگران هیچ کمکی به او نکنند فرد از شغل خود دلزده میشود.

- اگر فرد بدون داشتن مرخصی و یا تعطیلات و استراحت کار کند کم کم به سمت فرسودگی شغلی میرود.

- داشتن خواب های نامنظم و ناکافی، باعث کم تر شدن توانایی جسم و روح فرد در برابر فرسودگی شغلی میشود.

آیا فرسودگی شغلی و افسردگی باهم فرق دارند؟

بله این دو با هم فرق دارند، درست است که فرسودگی شغلی گاهی به دلیل استرس زیاد به وجود می آید ولی نمیتوان گفت که فرسودگی شغلی همان افسردگی شدید است.
استرس: یعنی از نظر جسم و ذهن فشار زیادی به فرد وارد میشود و کسانی که استرس زیاد دارند می توانند با کنترل آن حس بهتری داشته باشند.
فرسودگی شغلی: یعنی فرد احساس پوچ بودن و بی هدف و انگیزه بودن میکند و هیچگونه امیدی به بهترشدن احوال خود ندارد.

راه های پیشگیری فرسودگی شغلی در منزل

با کمک راهکارهای زیر میتوان به مقابله و درمان فرسودگی شغلی پرداخت که در این قسمت برای شما عزیزان بطور مختصر توضیح خواهیم داد:

1. ابتدا لازم است که نشانه های هشدار دهنده ی فرسودگی شغلی را شناسایی کرده و تشخیص دهیم.

2. دومین قدم پیدا کردن راه هایی برای کاهش استرس شغلی و مدیریت آن است.

3. از جسم و روح و عاطفه ی خود بسیار مراقبت کنید تا بتوانید نیرو و توانایی تان را در برابر استرس و اضطراب بالاتر ببرید.

4. با دیگران ارتباط برقرار کنید و روابط اجتماعی خود را تقویت کنید، سعی کنید با افراد خانواده و دوستان صمیمی خود صحبت و درد و دل کنید، مطمئنا آنها شنونده خوبی برایتان خواهند بود و از اینکه به آنها اعتماد کرده اید خوشحال میشوند و با اینکار بسیار سبک خواهید شد واحساس تنهایی نمی کنید؛ در محیط کار با همکارانتان روابط اجتماعی بهتری داشته باشید زیرا این روابط شما را از فرسودگی شغلی دور میکند.

هم صحبتی با دوستان را جایگزین در دست گرفتن گوشی بکنید، برای دور شدن از استرس به گروه های اجتماعی و مذهبی و حمایتی ملحق شوید؛ همچنین برای یافتن دوستان جدید اقدام کنید.

5. از افراد منفی دوری کنید، زیرا این افراد مدام در حال شکوه و شکایت از دنیای اطراف خود هستند و باعث میشوند روحیه ی شما به هم بریزد و دید شما را نیز منفی کند.

6. به دیگران کمک و بخشش کنید، زیرا لذتی که در بخشش وجود دارد باعث خوشحالی و سرحالی شما میشود؛ گاهی با یک لبخند یا جمله ی محبت آمیز میتوانید حال خود و اطرافیانتان را بهتر کنید.

7. بر جنبه های مثبت شغل خود متمرکز شوید و به جنبه های منفی آن کمتر توجه کنید، دید خود را نسبت به شغلتان تغییر دهید تا حس و هدفتان مثبت شود.

8. گاهی مرخصی بگیرید و به خود استراحت بدهید، به گردش و مسافرت بروید و روحیه و جسم خود را مجددا شارژ کنید.

9. خلاقیت های شغلی خود را تقویت کنید، پروژه های جدید را انجام دهید، فعالیت های نو را تجربه کنید، گاهی کارهایی را دنبال کنید که رابطه ای با شغل و استرس شما ندارد.

10. ورزش کنید، روزی نیم ساعت ورزش کردن خلق و خوی شما را بهتر میکند؛ ورزش هایی که دست و پاهایتان را در آن حرکت میدهید باعث: افزایش انرژی، کاهش استرس، بالاتر رفتن تمرکز، آرامش روح و جسم میشود، ورزش هایی مانند: پیاده روی، رقص، شنا...

11. رژیم غذایی صحیحی داشته باشید تا اعصاب و آرامش خود را تقویت کنید؛ قند و کربوهیدرات و غذاهای سرخ کردنی را حذف کنید، مصرف کافئین و مواد شیمیایی را کاهش دهید.

12. مصرف الکل را به طور کلی حذف کنید، زیرا الکل برای مدت بسیار کوتاهی شما را از افسردگی و فرسودگی شغلی دور میکند.

راه های درمان فرسودگی شغلی با کمک پزشکان

1. روان درمانی:

روان درمان به افرادی که فرسودگی شغلی دارند، نحوه ی حل مشکلات و بالابردن سطح توانمندی را می آموزد؛ از نظر عاطفی و روحی آنها را حمایت میکنند تا بتوانند از استرس و فرسودگی شغلی دور شوند.

2. درمان های فیزیکی:

ماساژ بهترین درمان فیزیکی برای رفع گرفتگی عضلات و کاهش استرس، دفع مواد سمی از بدن و خستگی عصبی را کاهش میدهد‌.

3. درمان های شیمیایی:

مصرف داروهایی مانند: آدرنالین، ویتامین ها، هورمون ها زیر نظر پزشک تا حدودی خستگی و استرس را از شما دور خواهد کرد

4. درمان عصبی:

اگر دلیل فرسودگی شغلی فرد خستگی عصبی باشد پزشک از طریق دارو درمانی میتواند به او کمک کند و فرد باید داروهای آرام بخش مصرف کند.

بیشتر بخوانید:

کوچینگ شغلی چیست و مناسب چه کسانی است؟

مسیر شغلی مناسب خود را چگونه بیابیم؟

علت و علائم بی حوصلگی + درمان بی حوصلگی